Kinh tế số Việt Nam đạt 3,2 triệu tỷ đồng, gần 78.000 DN công nghệ số đang hoạt động

Ngày 29/9/2025, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tổ chức Lễ kỷ niệm 80 năm ngành Bưu chính và Viễn thông (BCVT), 66 năm ngành KH&CN và Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ I.
Từ “mạch máu kháng chiến” đến động lực đổi mới
Từ buổi đầu Cách mạng tháng Tám, ngành Bưu điện đã trở thành “mạch máu” nối tiền tuyến với hậu phương, bảo đảm thông tin liên lạc xuyên suốt trong khói lửa kháng chiến. Những đường dây hữu tuyến giữa Chiến dịch Điện Biên Phủ, tinh thần “Đứt dây như đứt ruột” của ngành Bưu điện, hay các sáng chế như súng Bazooka, Penicillin trong điều kiện thiếu thốn đã góp phần quan trọng vào chiến thắng dân tộc.
Sau 1975, tuyến vi ba Bắc – Nam và trạm vệ tinh Hoa Sen I mở ra kết nối với thế giới, cùng những thành tựu như chuyến bay vũ trụ của Phạm Tuân, lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt hay bản đồ địa chất toàn quốc đã đặt nền móng cho công cuộc Đổi mới và hiện đại hóa.

Ba thập niên sau Đổi mới, ngành KH&CN và BCVT chứng kiến những bước tiến nhảy vọt. Việt Nam phóng thành công vệ tinh VINASAT-1 và VINASAT-2, khẳng định chủ quyền trên không gian vũ trụ. Công nghệ 5G “Make in Vietnam” trở thành điểm sáng, thể hiện khả năng làm chủ công nghệ cao.
Ngành năng lượng chứng kiến những công trình thế kỷ như đường dây 500kV Bắc – Nam, thủy điện Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu – bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia. Trong y học, Việt Nam đã làm chủ kỹ thuật ghép tạng, sản xuất vắc-xin đạt chuẩn quốc tế, góp phần cứu sống hàng nghìn người bệnh. Trong lĩnh vực khoa học xã hội, công trình nghiên cứu giúp Hoàng thành Thăng Long được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới.
Trong nông nghiệp, khoa học công nghệ góp phần đưa Việt Nam từ quốc gia thiếu đói trở thành cường quốc xuất khẩu gạo. Từ đó, khoa học và công nghệ không chỉ là công cụ, mà đã trở thành động lực phát triển.
Kinh tế số bứt phá và kỷ nguyên hợp nhất
Giai đoạn 2020–2025 đánh dấu bước ngoặt: chuyển đổi số bùng nổ, đưa Việt Nam vào nhóm dẫn đầu khu vực. Internet Việt Nam nằm trong top 13 về người dùng và top 18 về hạ tầng trên thế giới. Trung tâm dữ liệu quốc gia đầu tiên đi vào hoạt động, nền tảng dịch vụ công trực tuyến phục vụ hàng triệu hồ sơ.
Theo Bộ KH&CN, đến nay, đã có 84 nền tảng số quốc gia được ban hành, nhiều nền tảng trọng điểm triển khai rộng rãi.
Kinh tế số trở thành điểm sáng: doanh thu toàn ngành đạt hơn 3,2 triệu tỷ đồng, xuất khẩu phần cứng – điện tử đạt 111 tỷ USD, gần 78.000 doanh nghiệp công nghệ số hoạt động. Xã hội số cũng định hình rõ nét: hơn 22 triệu chứng thư số đã được cấp, trên 36% dân số trưởng thành có chữ ký số.
Sự tăng trưởng vượt bậc này phản ánh rõ nét sự dịch chuyển trong cấu trúc kinh tế quốc dân: từ phụ thuộc vào nông nghiệp và gia công, nay đang hình thành hệ sinh thái kinh tế số toàn diện.
Hạ tầng viễn thông, thương mại điện tử, công nghệ tài chính (fintech), logistics thông minh và dịch vụ công trực tuyến đang tạo ra những “dòng chảy mới” của của cải và giá trị.
Trong bối cảnh thế giới nhiều biến động, năng lực số hóa giúp Việt Nam gia tăng sức chống chịu, đồng thời mở rộng không gian phát triển.
Theo đánh giá của Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN), sự bứt phá của kinh tế số những năm gần đây cho thấy Việt Nam đã bước sang giai đoạn phát triển mới, trong đó tri thức, công nghệ và dữ liệu trở thành tài sản cốt lõi.
“Chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo không chỉ là xu thế, mà đã trở thành động lực trung tâm giúp Việt Nam bứt phá, vượt qua bẫy thu nhập trung bình,” lãnh đạo Bộ nhấn mạnh.
Tháng 2/2025, Quốc hội thông qua Nghị quyết 176/2025/QH15, hợp nhất Bộ Khoa học và Công nghệ với Bộ Thông tin và Truyền thông thành Bộ KH&CN. Sự kiện này được xem là bước đi mang tính chiến lược: tinh gọn bộ máy, thống nhất quản lý nhà nước về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Chỉ trong 4 tháng sau khi chính thức hoạt động (từ 1/3/2025), Bộ KH&CN đã chủ trì xây dựng, trình và được thông qua 5 luật lớn, từ Luật KH,CN&ĐMST đến Luật Công nghiệp công nghệ số. Đây là những hành lang pháp lý nền tảng cho kỷ nguyên mới. Hiện Bộ tiếp tục xây dựng Luật Chuyển đổi số và Luật Trí tuệ nhân tạo, nhằm đón đầu xu thế phát triển.
Tư duy quản lý cũng thay đổi: từ “không quản được thì cấm” sang “chấp nhận rủi ro có kiểm soát”; từ tiền kiểm sang hậu kiểm; từ “quản lý cách làm” sang “quản lý mục tiêu”. Điều này hứa hẹn biến thể chế thành lợi thế cạnh tranh, khơi thông nguồn lực đầu tư, thúc đẩy KH&CN trở thành trụ cột phát triển.