Sign In

Thực tiễn ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong cải cách tư pháp tại Trung Quốc và kinh nghiệm cho Việt Nam

Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành yếu tố cốt lõi định hình tương lai kinh tế, xã hội và quản trị nhà nước trên toàn cầu, Trung Quốc nổi lên như một trong những quốc gia đi đầu trong việc tích hợp AI vào chiến lược phát triển quốc gia và hệ thống pháp lý. Với “Kế hoạch Phát triển trí tuệ nhân tạo thế hệ mới” được ban hành từ năm 2017, Trung Quốc không chỉ tập trung đầu tư vào hạ tầng dữ liệu và nghiên cứu công nghệ mà còn triển khai hàng loạt ứng dụng AI vào lĩnh vực pháp luật – từ khâu soạn thảo, rà soát văn bản đến trợ lý tư pháp và thẩm định chính sách. Những mô hình như tòa án thông minh, trợ lý pháp lý ảo hay các hệ thống phân tích dữ liệu pháp lý quy mô lớn đã góp phần cải thiện hiệu quả, tính nhất quán và khả năng tiếp cận pháp luật cho người dân.

I. Chiến lược quốc gia về trí tuệ nhân tạo của Trung Quốc

Nhằm chiếm lĩnh vị trí dẫn đầu toàn cầu trong cuộc cách mạng công nghệ, Trung Quốc đã chính thức đưa trí tuệ nhân tạo (AI) vào vị trí trung tâm trong chiến lược phát triển quốc gia với việc ban hành "Kế hoạch Phát triển trí tuệ nhân tạo thế hệ mới" (New Generation Artificial Intelligence Development Plan) vào tháng 7 năm 2017[1]. Với nguyên tắc “Dẫn dắt bởi công nghệ[2], bố trí hệ thống[3], định hướng thị trường[4] và cởi mở, hợp tác[5]”, Kế hoạch này không chỉ thể hiện tham vọng đưa Trung Quốc trở thành trung tâm đổi mới AI hàng đầu thế giới vào năm 2030, mà còn vạch ra một lộ trình cụ thể gồm ba giai đoạn với các mục tiêu rõ ràng.

Cụ thể, đến năm 2020, Trung Quốc đặt mục tiêu theo kịp trình độ tiên tiến thế giới về công nghệ và ứng dụng AI, đưa AI trở thành động lực kinh tế mới[6]. Đến năm 2025 đạt được những đột phá lớn trong nghiên cứu lý thuyết cơ bản về AI, một số công nghệ và ứng dụng đạt tầm dẫn đầu thế giới, AI trở thành động lực chính thúc đẩy nâng cấp công nghiệp và chuyển đổi kinh tế[7]. Đến năm 2030, Trung Quốc kỳ vọng trở thành trung tâm đổi mới AI hàng đầu thế giới, đạt được những thành tựu mang tính đột phá về lý thuyết, công nghệ và ứng dụng AI[8].

Đến nay, sau bảy năm triển khai, Trung Quốc đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong phát triển AI, đặc biệt là hướng tới các mục tiêu đề ra cho năm 2020 và đang tiếp cận mục tiêu năm 2025[9].

Theo báo cáo từ Diễn đàn Kinh tế Thế giới[10], ngành công nghiệp AI của Trung Quốc đã đạt quy mô trên 70 tỷ USD với hơn 4.300 công ty hoạt động. Kết quả này cho thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ của ngành công nghiệp AI tại Trung Quốc.

Về cơ sở hạ tầng, Trung Quốc đã xây dựng mạng lưới 5G rộng khắp và các trung tâm dữ liệu xanh tiết kiệm năng lượng, được hỗ trợ bởi Cục Dữ liệu quốc gia (National Data Administration - Cơ quan Quản lý dữ liệu quốc gia) nhằm tăng cường tính tương thích dữ liệu. Các thành phố lớn như Bắc Kinh và Thượng Hải cũng bắt đầu xây dựng trung tâm tính toán thông minh, dự kiến ​​​​hoàn thành vào cuối năm 2025. Theo báo cáo, Trung Quốc sở hữu 26% sức mạnh tính toán toàn cầu vào tháng 6 năm 2024, với 230 EFLOPS và 188 mô hình nền tảng được đăng ký vào tháng 8 năm 2024.

Về ứng dụng thực tiễn, AI được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như y tế, sản xuất, nông nghiệp và quốc phòng, trong đó nổi bật là dự án Apollo của Baidu trong lĩnh vực xe tự lái. Dự án này đã đưa Trung Quốc lên vị trí dẫn đầu toàn cầu[11], với xe tự lái hoạt động ở hơn 50 thành phố vào năm 2023. Bên cạnh đó, trong năm 2023, Trung Quốc đã sản xuất 1,7 triệu robot công nghiệp, sử dụng 51% nhu cầu toàn cầu[12].

Về đầu tư, Trung Quốc đã vượt Mỹ trở thành quốc gia dẫn đầu về vốn đầu tư cho startup AI ngay từ năm 2017, khi chiếm 48% tổng vốn đầu tư toàn cầu, so với 38% của Mỹ. Đây là dấu mốc thể hiện sự chủ động của Trung Quốc trong việc huy động nguồn lực tài chính để phát triển hệ sinh thái AI quốc gia.

Ngoài việc phát triển công nghệ và hạ tầng, Trung Quốc cũng đẩy mạnh việc xây dựng khung pháp lý và chính sách quản trị AI chặt chẽ. Các văn bản như Biện pháp Quản lý Dịch vụ AI tạo sinh (2023) và Khung Quản trị an toàn AI được ban hành giúp cân bằng giữa đổi mới công nghệ và an toàn an ninh. Tính đến năm 2024, Trung Quốc đã ban hành hơn 50 tiêu chuẩn AI quốc gia và ngành mới, tác động đến hơn 1.000 công ty công nghệ vào năm 2026, đóng góp vào hơn 20 tiêu chuẩn quốc tế[13].

II. Cách mạng AI của Trung Quốc đang định hình lại lĩnh vực tư pháp

Trong bối cảnh xã hội ngày càng phát triển với nhiều vấn đề mới phát sinh, gánh nặng đặt lên vai các nhà làm luật và hệ thống tư pháp ngày một lớn. Khối lượng văn bản pháp luật khổng lồ, sự chồng chéo, mâu thuẫn tiềm ẩn và nhu cầu tiếp cận công lý nhanh chóng, hiệu quả của người dân đòi hỏi những giải pháp đột phá. AI, với khả năng phân tích dữ liệu siêu việt và tự động hóa các quy trình phức tạp, đang được xem là chìa khóa cho những thách thức này.

Nắm bắt được nhu cầu này, trong những năm gần đây, Trung Quốc đã trở thành quốc gia đi đầu trong việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào cải cách hệ thống pháp luật và tư pháp, với quy mô và tốc độ triển khai vượt trội. Trí tuệ nhân tạo (AI) không còn là khái niệm khoa học viễn tưởng mà đã trở thành một công cụ đắc lực, hứa hẹn tái định hình cách thức xây dựng, thẩm định và thực thi pháp luật trên toàn cầu.

1. Tòa án kỹ thuật số: vai trò ngày càng tăng của AI trong hệ thống pháp luật của Trung Quốc

Kể từ khi công bố Kế hoạch phát triển trí tuệ nhân tạo thế hệ tiếp theo vào năm 2017, Trung Quốc đã tích cực triển khai AI trên toàn bộ các hoạt động pháp lý. Các hệ thống này không chỉ mang tính thử nghiệm mà còn đang tích cực định hình lại cách soạn thảo luật, giải quyết tranh chấp và cách công dân tiếp cận thông tin pháp lý. Hệ thống này có thể được đánh giá là sự tích hợp toàn diện nhất của AI vào hệ thống pháp luật quốc gia trên tầm cỡ thế giới với quy mô và tốc độ áp dụng chưa từng có.

2. Ứng dụng AI trong xem xét và xác minh văn bản pháp luật

Một trong những ứng dụng sớm và nổi bật của trí tuệ nhân tạo (AI) trong lĩnh vực pháp lý tại Trung Quốc là hỗ trợ xem xét, rà soát và xác minh tính hợp pháp, hợp hiến cũng như tính nhất quán của các văn bản pháp luật. Các hệ thống AI tại đây có khả năng “đọc hiểu” khối lượng văn bản khổng lồ với tốc độ và độ chính xác vượt trội, hỗ trợ hiệu quả cho quá trình kiểm tra tính hợp lệ của các quy định pháp luật.

Trong đó, tiêu biểu là hệ thống Faxin (法信) được triển khai tại Tòa án Nhân dân Tối cao Trung Quốc, do cơ quan này phối hợp phát triển cùng Công ty NLARK Technology. Faxin có khả năng xử lý hơn 70 triệu văn bản pháp lý, xác định những điểm không nhất quán và xung đột tiềm ẩn với các quy định hiện hành; qua đó giảm thời gian soạn thảo 30% trong khi cải thiện tính nhất quán 40%.

Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng triển khai Hệ thống soạn thảo văn bản pháp luật thông minh (智能法律草拟系统), chuyên chuẩn hóa ngôn ngữ pháp lý để đảm bảo tính rõ ràng và nhất quán. Hệ thống này đã được triển khai trên 17 tỉnh, hỗ trợ soạn thảo hơn 2.000 văn bản pháp luật địa phương[14].

Các hệ thống này có thể xác định những mâu thuẫn logic hoặc xung đột về quy định mà người đánh giá có thể bỏ sót sau khi quét hàng nghìn trang; đồng thời còn có khả năng dự đoán tác động tiềm tàng của luật được đề xuất bằng cách phân tích các kết quả pháp lý trong quá khứ và các mô hình dữ liệu xã hội - cung cấp cho các nhà lập pháp những hiểu biết dựa trên dữ liệu trước khi triển khai.

Tuy nhiên, các hệ thống này không phải không có hạn chế. Các hệ thống AI đôi khi thiếu độ chính xác trong các trường hợp phức tạp, đặc biệt khi được sử dụng tại các tỉnh như Tứ Xuyên và Giang Tô - nơi có các vấn đề pháp lý đa dạng.

Đối với Việt Nam, việc triển khai một công cụ tương tự có thể giúp Bộ Tư pháp tự động hóa việc kiểm tra các văn bản quy phạm pháp luật, đảm bảo tính thống nhất và giảm khối lượng công việc thủ công. Một hệ thống như vậy sẽ đặc biệt hữu ích trong việc rà soát các văn bản địa phương và cấp cơ sở, nơi có khối lượng ban hành văn bản lớn và lại thường xuyên xử lý các vấn đề cụ thể của người dân, doanh nghiệp và xã hội.

3. Ứng dụng AI trong việc soạn thảo văn bản pháp luật

Không chỉ dừng lại ở việc kiểm tra, AI còn tiến một bước xa hơn, trở thành người "thư ký" đắc lực trong quá trình soạn thảo và thẩm định văn bản. Các "Hệ thống soạn thảo pháp luật thông minh" ở Trung Quốc sử dụng công nghệ xử lý ngôn ngữ tự nhiên (Natural Language Processing -NLP) để phân tích các dự thảo luật, phát hiện điểm mâu thuẫn với hệ thống pháp luật hiện hành, đồng thời dự đoán tác động kinh tế - xã hội tiềm tàng của các quy định được đề xuất. Điều này không chỉ nâng cao chất lượng lập pháp mà còn giúp nhà hoạch định chính sách đưa ra quyết định dựa trên bằng chứng dữ liệu.

Một trong những công cụ nổi bật là "Hệ thống 206" (司法AI辅助系统), được phát triển bởi 64 chuyên gia pháp lý và 215 kỹ thuật viên. Hệ thống này sử dụng  cơ sở dữ liệu khổng lồ của nó [15] để phân tích các tình huống pháp lý, đề xuất các phương án xử lý dựa trên tiền lệ, giúp rút ngắn thời gian xử lý và tăng cường độ chính xác trong việc xây dựng văn bản pháp luật.

Tại Tòa án Internet Hàng Châu, một trợ lý thông minh tên là "Xiao Zhi" (小智) có thể phân tích và phân loại các vụ án trong khi đề xuất các giải pháp tiềm năng. Trong thực tế, Xiao Zhi đã xử lý 10 vụ án chỉ trong 30 phút—một hiệu suất vượt xa khả năng xử lý của con người trong cùng khoảng thời gian[16].

Nền tảng FaXingYun(上海法星云) của Thượng Hải tiến xa hơn nữa bằng cách phân tích hơn 100.000 văn bản pháp lý để giúp thẩm phán đưa ra phán quyết nhất quán dựa trên tiền lệ pháp lý. Hệ thống này đã được triển khai trên 370 tòa án tại Thượng Hải, đạt độ chính xác 89% trong việc gợi ý các trường hợp tương tự[17].

Việc áp dụng AI trong công tác soạn thảo pháp luật không chỉ giúp rút ngắn thời gian, tiết kiệm chi phí mà còn tăng cường tính minh bạch và nhất quán của hệ thống pháp luật.

4. Ứng dụng AI trong thẩm định pháp lý

Cách tiếp cận của Trung Quốc đối với đánh giá pháp lý thông qua AI tập trung vào việc đảm bảo luật mới phù hợp với luật hiện hành; đồng thời dự đoán tác động xã hội. Các hệ thống Xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) phân tích văn bản pháp lý để dự báo các luật được đề xuất có thể ảnh hưởng đến các ngành công nghiệp và phân khúc xã hội khác nhau.

Một ví dụ tiêu biểu là nền tảng đám mây Tòa án thông minh Thượng Hải, nơi tích hợp dữ liệu từ hơn 3.500 tòa án, xử lý hơn 100 petabyte dữ liệu pháp lý. Thông qua việc phân tích các dữ liệu thực tiễn này, hệ thống giúp xác định những điểm nghẽn trong hệ thống pháp luật, từ đó cung cấp căn cứ khoa học cho việc cải thiện chính sách tại 31 tỉnh trên cả nước.

Các hệ thống AI này không chỉ phản ánh logic pháp lý mà còn đóng vai trò như “bộ cảm biến xã hội” khi kết hợp dữ liệu từ phản hồi công chúng, xu hướng kinh tế và dữ liệu ngành. Chẳng hạn, AI có thể dự đoán rằng một dự thảo luật về thương mại điện tử có thể gây khó khăn cho doanh nghiệp nhỏ, hoặc một quy định về môi trường có khả năng ảnh hưởng tiêu cực đến chuỗi cung ứng công nghiệp.

Đối với Bộ Tư pháp Việt Nam, việc áp dụng AI trong thẩm định văn bản pháp luật có thể nâng cao chất lượng lập pháp. Bằng cách sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu, Việt Nam có thể đánh giá tác động của các dự thảo luật trước khi ban hành, giảm thiểu rủi ro về các hậu quả không mong muốn. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh cải cách pháp lý để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và hợp tác quốc tế.

5. Ứng dụng AI trong phổ biến kiến thức pháp lý cho người dân

Trong quá trình xây dựng nhà nước pháp quyền, việc đảm bảo người dân hiểu rõ luật pháp là yếu tố then chốt. Tuy nhiên, một trong những rào cản lớn nhất của hệ thống pháp luật truyền thống là sự khó tiếp cận đối với người dân do đặc thù ngôn ngữ chuyên môn cao, quy trình thủ tục phức tạp và thiếu các công cụ hỗ trợ thân thiện với người sử dụng. Để giải quyết bài toán này, Trung Quốc đã đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào hoạt động phổ biến và tư vấn pháp luật, tạo ra bước đột phá đáng kể trong việc đưa pháp luật đến gần hơn với người dân.

Trung Quốc đã triển khai các chatbot AI tinh vi để giúp thông tin pháp lý dễ tiếp cận hơn. Nổi bật trong số các ứng dụng là nền tảng dịch vụ pháp lý quốc gia 12348, một hệ thống chatbot AI hoạt động 24/7, do Bộ Tư pháp Trung Quốc phối hợp cùng Tập đoàn Baidu phát triển. Hệ thống này cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý với khả năng trả lời hàng chục nghìn câu hỏi mỗi ngày, phục vụ hơn 220 triệu người dùng, xử lý hơn 12 triệu truy vấn pháp lý mỗi năm, với độ chính xác ước tính khoảng 87%.

Một chatbot khác, Fa Xiaotong (法小通), được phát triển bởi Bộ Tư pháp Trung Quốc và Đại học Thanh Hoa, cho phép người dân tra cứu và giải thích pháp luật bằng ngôn ngữ giản dị. Chatbot này tiếp cận 48 triệu người dùng, hỗ trợ 5 ngôn ngữ thiểu số, mở rộng khả năng tiếp cận pháp lý cho các nhóm dân cư yếu thế.

Điểm mạnh cốt lõi của các hệ thống này nằm ở khả năng chuyển hóa thuật ngữ pháp lý phức tạp thành ngôn ngữ dễ hiểu và dễ sử dụng đối với người dân không có chuyên môn luật. Nhờ đó, công chúng có thể tự tra cứu quyền và nghĩa vụ, tiếp cận các thủ tục hành chính, và giải quyết các tranh chấp pháp lý cơ bản mà không cần đến sự hỗ trợ trực tiếp của luật sư—góp phần giảm tải đáng kể cho hệ thống tư pháp. 

Việt Nam có thể triển khai một nền tảng tương tự để hỗ trợ công chúng hiểu rõ hơn về luật pháp. Một chatbot AI, được tích hợp vào Cổng Thông tin điện tử Bộ Tư pháp, có thể cung cấp tư vấn pháp lý cơ bản, hướng dẫn người dân thực hiện các thủ tục hành chính (như đăng ký kinh doanh, giải quyết tranh chấp…). Điều này không chỉ nâng cao nhận thức pháp luật trong cộng đồng mà còn góp phần giảm áp lực lên các cơ quan tư pháp.

6. Ứng dụng AI trong phát hiện "điểm nghẽn" và định hướng chính sách

Vượt ra ngoài các tác vụ thường nhật, AI còn sở hữu tiềm năng to lớn trong việc phân tích các xu hướng pháp luật, phát hiện những "điểm nghẽn" trong hệ thống và cung cấp dữ liệu cho việc hoạch định chính sách.

Một trong những hệ thống tiêu biểu trong lĩnh vực này là Hệ thống "Zhixingtong" (执行通) – một nền tảng phân tích các xu hướng pháp lý và các loại tranh chấp phổ biến để cung cấp thông tin đầu vào cho việc lập kế hoạch chính sách pháp lý. Bằng cách phân tích hơn 20 triệu hồ sơ thực thi pháp luật, hệ thống này đã tăng tỷ lệ thu hồi tài sản lên 32% và giảm thời gian thực thi trung bình xuống 41 ngày[18].

Một ví dụ khác là nền tảng "Smart Court Cloud". Với khả năng "học" từ hàng triệu hồ sơ vụ án, hệ thống có thể chỉ ra những lỗ hổng, những lĩnh vực cần được cải cách trong hệ thống pháp luật[19]. Thậm chí, AI còn được sử dụng để phân tích phản hồi của công chúng trên mạng xã hội đối với các dự luật, giúp đánh giá tác động xã hội một cách đa chiều hơn.

Về cơ bản, hệ thống cho chúng ta biết những gì đang bị phá vỡ trong thực tế. Khi một số loại tranh chấp pháp lý gia tăng đột biến hoặc các xung đột tương tự liên tục tái diễn quanh một quy định cụ thể, AI sẽ tự động cảnh báo để cơ quan chức năng xem xét, đánh giá lại khung pháp lý liên quan.

Đối với Việt Nam, việc phát triển một hệ thống tương tự có thể giúp Bộ Tư pháp chủ động rà soát hiệu quả thực thi pháp luật, đồng thời hỗ trợ xây dựng cơ sở dữ liệu phục vụ đánh giá tác động chính sách theo thời gian thực. Trong bối cảnh cải cách thể chế được coi là động lực tăng trưởng quốc gia, AI có thể đóng vai trò là công cụ trợ lý chiến lược, nâng cao năng lực dự báo và phản ứng chính sách nhanh chóng, chính xác và phù hợp hơn với thực tiễn xã hội.

III. Bài học cho Việt Nam: Xây dựng hệ thống pháp luật thông minh

Với hơn 70 triệu văn bản pháp luật được xử lý bởi các hệ thống AI như Faxin và hàng triệu người dân được tư vấn pháp lý qua chatbot 12348, Trung Quốc đã khẳng định vị thế tiên phong trong việc tích hợp công nghệ vào quản trị pháp lý. Trong bối cảnh Bộ Tư pháp đang được giao nhiệm vụ xây dựng, triển khai Đề án Xây dựng cơ sở dữ liệu lớn về pháp luật và Đề án Ứng dụng AI trong công tác xây dựng, kiểm tra và rà soát văn bản quy phạm pháp luật để thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, kinh nghiệm của Trung Quốc mang lại nhiều bài học thực tiễn cho quá trình hiện đại hóa thể chế tại Việt Nam.

1. Xây dựng lộ trình ứng dụng AI cụ thể

Thành công của Trung Quốc bắt nguồn từ việc triển khai rõ ràng, theo từng giai đoạn, bắt đầu bằng các ứng dụng cơ bản trước khi tiến tới các hệ thống phức tạp hơn. Việt Nam có thể áp dụng lộ trình tương tự trong 5-10 năm:

Giai đoạn 1: Xây dựng nền tảng

- Tạo lập một cơ sở dữ liệu pháp luật toàn diện, được số hóa, cấu trúc hóa và gán nhãn một cách khoa học là nền tảng cốt lõi cho mọi ứng dụng AI sau này.

- Tập trung vào việc làm giàu dữ liệu số hóa và chuẩn hóa dữ liệu pháp lý

- Xây dựng lộ trình từng bước, từ đơn giản đến phức tạp: Bắt đầu từ những ứng dụng mang lại lợi ích rõ ràng và dễ triển khai như chatbot tư vấn pháp luật cơ bản, công cụ hỗ trợ tra cứu văn bản

Giai đoạn 2: Ứng dụng chuyên biệt

-   Triển khai các công cụ AI để soạn thảo và rà soát, kiểm tra các văn bản pháp luật.

-   Phát triển hệ thống thẩm định, dự đoán tác động của các văn bản pháp luật mới dựa trên dữ liệu kinh tế và xã hội

-   Tạo công cụ phân loại và phân tích trường hợp

Giai đoạn 3: Hệ sinh thái AIpháp luật

-   Xây dựng một nền tảng toàn diện tích hợp AI trong quy trình tư pháp.

-   Sử dụng AI để phân tích dữ liệu pháp lý, xác định các điểm nghẽn như chậm trễ trong xử lý vụ việc hoặc thiếu hụt nguồn lực. Dựa trên các phân tích này, đề xuất các chính sách hoặc văn bản quy phạm pháp luật mới để cải thiện hiệu quả hệ thống pháp lý

-   Phát triển hệ thống đào tạo pháp lý thông minh bằng mô phỏng và thực tế ảo. Tạo các chương trình giáo dục pháp luật trực tuyến sử dụng AI, giúp người dân hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình

2. Đẩy mạnh hợp tác chuyêngia

Một điểm nổi bật trong chiến lược của Trung Quốc là sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà nước và khu vực tư nhân, đặc biệt là các công ty công nghệ. Việt Nam có thể học theo mô hình này bằng cách: Thành lập nhóm nghiên cứu liên ngành giữa Bộ Tư pháp, các doanh nghiệp công nghệ như FPT.AI, CMC AI,... cùng với các trường đại học hàng đầu; Đảm bảo sự chia sẻ nhiệm vụ: khu vực tư nhân cung cấp năng lực kỹ thuật, trong khi nhà nước đảm nhiệm nội dung pháp lý và định hướng chiến lược.

3. Tập trung vào chất lượng dữ liệu

Trước khi các ứng dụng AI tinh vi có thể thành công, Việt Nam cần ưu tiên số hóa, chuẩn hóa và dán nhãn dữ liệu pháp lý, bao gồm các văn bản quy định và các tài liệu pháp lý khác. Nền tảng của bất kỳ hệ thống AI pháp lý nào là dữ liệu sạch, có cấu trúc. Nếu không có nền tảng này, ngay cả các thuật toán tiên tiến nhất cũng sẽ tạo ra kết quả không đáng tin cậy.

4. Lấy con người làm trung tâm

Cách tiếp cận của Trung Quốc nhấn mạnh AI là công cụ hỗ trợ hơn là thay thế cho phán đoán của con người. Việt Nam cũng có thể tập trung vào việc giảm khối lượng công việc hành chính và tăng hiệu quả trong khi vẫn giữ các quyết định cuối cùng cho các chuyên gia con người. Mục tiêu phải là trí tuệ tăng cường, AI là công cụ hỗ trợ, không phải là người thay thế. Việc ứng dụng AI là để giải phóng con người khỏi những công việc mang tính lặp đi lặp lại, giúp họ có thêm thời gian và nguồn lực để tập trung vào những tác vụ đòi hỏi tư duy phản biện, sự sáng tạo và yếu tố con người. Quyền quyết định cuối cùng, đặc biệt trong các vấn đề liên quan đến công lý, vẫn phải thuộc về con người.

Mặc dù AI mang lại nhiều lợi ích rõ ràng trong việc nâng cao hiệu quả và minh bạch hóa hệ thống pháp luật, việc triển khai công nghệ này cũng đi kèm với một loạt các thách thức đáng kể. Thiếu minh bạch, thiên vị tiềm tàng và các vấn đề đạo đức là những rủi ro cần được giải quyết, như đã thấy ở một số hệ thống AI của Trung Quốc tại Tứ Xuyên và Giang Tô. Vì vậy, cần thiết lập các khung quản trị AI rõ ràng, đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm giải trình. Ngoài ra, việc xây dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu và đào tạo nhân lực là những bước quan trọng để triển khai thành công.


[1] Thông báo của Hội đồng Nhà nước về việc ban hành Kế hoạch phát triển trí tuệ nhân tạo thế hệ mới (Ngày phát hành: 20 tháng 7 năm 2017)

[2] Hỗ trợ dài hạn để đạt đột phá trong phương pháp, công cụ và hệ thống AI.

[3] Sử dụng hệ thống xã hội chủ nghĩa để tập trung nguồn lực cho các dự án lớn.

[4] Tăng tốc thương mại hóa công nghệ AI để tạo lợi thế cạnh tranh, với vai trò hỗ trợ của Chính phủ trong quy hoạch, chính sách, an ninh, và đạo đức

[5] Các báo cáo như "Industries in the Intelligent Age - Blueprint to Action: China's Path to AI-powered Industry Transformation" từ Liên minh Quản trị AI (World Economic Forum) chia sẻ nội dung này

[6] Ngành cốt lõi >150 tỷ, liên quan >1 nghìn tỷ (RMB)

[7]Ngành cốt lõi >400 tỷ, liên quan >5 nghìn tỷ (RMB)

[8] Ngành cốt lõi >1 nghìn tỷ, liên quan >10 nghìn tỷ (RMB)

[9]Đến năm 2025, ngành AI đạt giá trị hơn 70 tỷ USD, vượt mục tiêu 400 tỷ RMB (~57 tỷ USD)

[10] https://www.weforum.org/stories/2025/01/transforming-industries-with-ai-lessons-from-china/

[11]https://fiscalnote.com/blog/china-ai-policy-development-what-you-need-to-know

[12] https://ifr.org/downloads/press2018/2024-SEP-24_IFR_press_release_World_Robotics_2024_-_China.pdf

[13] https://www.weforum.org/publications/industries-in-the-intelligent-age-white-paper-series/china-transformation-of-industries/

[14] Đơn vị phát triển: Viện Nghiên cứu Khoa học Pháp lý thuộc Bộ Tư pháp; Thời gian phát triển khai: 2019

[15] Đơn vị phát triển: Viện Khoa học và Công nghệ Tư vấn Trung Quốc; Thời gian phát triển khai: 2017

[16] Đơn vị phát triển: Tòa án Internet Hàng Châu và Alibaba Cloud; Thời gian phát triển khai: 2019

[17] Đơn vị phát triển: Tòa án Nhân dân Cao cấp Thượng Hải hợp tác với iFlytek; Thời gian triển khai: 2018, nâng cấp lớn năm 2022

[18] Đơn vị phát triển: Tòa án Nhân dân Tối cao và Huawei Cloud; Thời gian triển khai: 2019

[19] Đơn vị phát triển: Tòa án Nhân dân Tối cao và Tencent Cloud; Thời gian triển khai: 2018, toàn quốc 2022

thudna

Tag: